Als je katten een tijdje observeert, zie je dat ze zichzelf veel likken. Al dat gepoets is vooral bedoeld om vuil en parasieten zoals vlooien uit de vacht te verwijderen. Katten gebruiken hierbij hun tong als een soort kam; hun tong is bedekt met achterwaarts gerichte weerhaakjes. Daarom voelt het ook zo ruw als een kat jou met zijn tongetje likt. Om hun vacht schoon te houden, gebruiken katten niet alleen hun tong, maar maken ze ook knabbelende bewegingen met hun tanden.

Katten likken soms ook andere katten, dit is een vorm van sociaal gedrag en zie je alleen bij katten die bevriend zijn met elkaar. Likken ze elkaar uit genegenheid of om geuren uit te wisselen? Het is bekend dat een gemeenschappelijke geurprofiel belangrijk is voor katten die een territorium delen. Zo’n geurprofiel kunnen ze bereiken door elkaar te wassen (of kopjes te geven en tegen elkaar aan te wrijven).

Maar misschien likken ze elkaar ook wel uit genegenheid. Dat zou betekenen dat ze ons ook lief vinden als we een likje krijgen of als ze in ons velletje knabbelen. Dat bedoelt men natuurlijk met de liefdesbeetjes! Het opmerkelijke is dat als je katten elkaar ziet wassen, ze dan vooral de kop van de ander wassen. Dat verklaart waarschijnlijk waarom katten het liefst ook door ons op hun kopje geaaid worden, en liever niet op hun lijf. Dat doen ze bij elkaar ook niet!

Tip 1 Plots wassen

Als een kat zichzelf plots ‘vanuit het niets’ begint te likken, dan is dat waarschijnlijk overspronggedrag. Dit is een vorm van conflictgedrag waarbij een dier even niet weet wat te doen of hoe iets te bereiken. De kat ‘springt dan over’ op ander gedrag wat niets met de situatie te maken heeft. Dat kan even poetsen zijn, maar ook even krabben. Kijk eens in wat voor situaties jouw kat dit doet en, als je het veel ziet, iets kunt veranderen aan die situatie.

Tip 2 Overmatig wassen

Katten kunnen zichzelf ook teveel likken waardoor er kale plekken ontstaan. Er wordt vaak gedacht dat kaallikken door stress komt. De belangrijkste oorzaak van overmatig verzorgingsgedrag is echter lichamelijk en niet psychisch. Onderzoek laat zien dat bij katten die verdacht worden van ‘stresslikken’ in 76% van de gevallen na uitgebreid medisch onderzoek een fysieke oorzaak werd gevonden. Denk aan jeuk, voedselallergie, pijn of urinewegproblemen. Ga dus altijd naar de dierenarts als jouw kat zichzelf kaal likt.

Tip 3 Likken aan de neus              

Als een kat zijn tong even naar zijn neus brengt, ook wel tongelen genoemd, is er sprake van een kortdurend stressmoment. Niets om van te schrikken, het kan een normale reactie zijn op iets in de omgeving, bijvoorbeeld het zien van een hond. Als jouw kat dit vaak doet dan is er misschien wel iets aan de hand. Is er misschien een nieuwe kat in huis gekomen of een andere verandering waar jouw kat moeite mee heeft? In dat geval kan een kattengedragstherapeut helpen.

Dit stukje verscheen eerder in het maandblad Ditjes & Datjes.

De top 3 van gedragsproblemen die ik in 2016 behandeld heb:

1. Agressie (voornamelijk angstagressie, spelagressie, brongerelateerde agressie,    territoriale agressie en redirectieagressie)
2. Onzindelijkheid (81% plassen, 19% plassen & poepen)
3. Territoriaal markeergedrag (meestal in de vorm van sproeien)

Een kitten erbij kan soms een oplossing zijn voor gedragsproblemen. Zoals bij kater Pip die spelagressie naar mensen vertoonde of bij kater Meneer Nilsson die pica vertoonde (eten van niet eetbare dingen). Maar het is geen standaardoplossing; het ligt uiteraard aan de oorzaak van het probleem!

Eigenaar Pip: Hierbij wil ik je bedanken voor alle hulp! Een maatje erbij voor Pip was echt de gouden tip! Pip is superblij met zijn speelmaatje en is vanaf dag 1 dikke vrienden. Nu heeft hij eindelijk een speelmaatje waarmee hij lekker gek kan doen. Pip heeft sindsdien onze kinderen helemaal niet meer aangevallen en ook het jagen in de avond op ons is verleden tijd. Happy kat, happy family 😉 Nogmaals bedankt voor het goede advies!

Eigenaar Meneer Nilsson: Het gaat heel erg goed. Ze zijn echt de allerbeste vrienden geworden, eigenlijk vrijwel direct. Ze liggen altijd samen, ze spelen heel veel en likken elkaar schoon. Nilsson eet voor zover ik weet nooit meer stof, ik kan zelfs sokken laten slingeren 😉 Ongelooflijk toch! Het had eigenlijk niet beter kunnen uitpakken! Dus nogmaals enorm bedankt voor je goede advies.

Ook zullen niet alle katten gemakkelijk een kitten accepteren.In het algemeen kun je zeggen dat het succes samenhangt met de socialisatie met soortgenoten en overeenkomstige behoeften aan spel. Jonge katten hebben zelf nog een sterke behoefte aan spel dus zullen een kitten erbij leuker vinden dan een oudere kat die geen spelbehoefte meer heeft. Bij katten die goed gesocialiseerd zijn met andere katten en niet te vroeg uit het nest gehaald zijn gaat een kitten erbij meestal ook goed. Het gaat vaak mis als het leeftijdverschil te groot is en/of de kat slecht gesocialiseerd is met soortgenoten.

Uiteraard is een voorzichtige introductie van het kitten ook belangrijk. Wilt u meer lezen over het introduceren van katten dan kunt u het artikel De introductie van een nieuwe kat lezen. Dit artikel heb ik samen met mijn collega gedragstherapeut en dierenarts Nienke Bijvoets geschreven. Wilt u weten of uw kat gebaat is bij de komst van een kitten? Neem dan contact op met een kattengedragstherapeut in uw regio.

Ik heb in kaart gebracht welke gedragsproblemen ik het afgelopen jaar behandeld heb. Mijn top 3 gedragsproblemen bij katten in 2015 is:

1. Agressie (voornamelijk spelagressie, angstagressie en aaiagressie)

2. Onzindelijkheid

3. Angst (meestal voor benaderingen of voor vreemde mensen)

Ten opzichte van voorgaande jaren staat angst voor het eerst in mijn top 3. Dat betekent dus dat steeds meer katteneigenaren hulp zoeken voor hun angstige kat. Daar ben ik blij om, want angst is geen fijne emotie. En er is iets aan te doen! Angstige katten kun je met een stapsgewijze training leren omgaan met datgene waar ze bang voor zijn. Denk aan benaderingen, oppakken, vreemde mensen, de deurbel, stofzuiger, reismandje, et cetera.

Stapsgewijze training

Op de foto zie je mijn kat Loki die ik dit jaar stapsgewijs heb leren omgaan met het poetsen van tanden. Loki bleek bij de jaarlijkse check een tandvleesontsteking te hebben, dus moest ik er echt mee aan de slag van de dierenarts. Loki is niet heel goed gesocialiseerd en behoorlijk stressgevoelig en wantrouwend. Dus dat was ook voor mij best een uitdaging.

Meer informatie over angst bij katten vind je op www.mijnkatisbang.nl 

Op 21 oktober 2015 houd ik op verzoek een lezing bij de Kliniek voor Gezelschapsdieren in Uitgeest. In deze lezing laat ik zien hoe u angst en stress bij uw kat kunt herkennen. Ook zal ik verschillende agressievormen bespreken en tips geven hoe u angst, stress en agressie kunt voorkomen. De lezing bevat veel foto- en videomateriaal en biedt gelegenheid vragen te stellen over uw eigen kat.

Meer willen weten over stress? Lees mijn artikel Stress bij katten.

Vandaag de workshop Katten trainen van de Tinley Academie bijgewoond. Trainen met je kat kan een leuke bezigheid zijn, maar ook handig. Denk bijvoorbeeld aan het op commando in de reismand leren lopen. Moeilijk? Probeer dan eerst dit commando:)

Een krabpaal kun je ook zelf maken. Deze is gemaakt van een houten pallet, boomstammen, plankjes en sisaltouw. Het sisaltouw bevestig je met krammen.

Dit weekend ontving ik een leuk kaartje van een katteneigenaar die een oplossing zocht voor Boefie, de kat van haar overleden moeder. Boefie kon niet bij haar blijven vanwege problemen met haar eigen katten. Maar Boefie bleek ook te sproeien en wie wil er nu een sproeiende kat, vroeg de eigenaar zich af. Eenmaal sproeiende katten hoeven echter niet te blijven sproeien. Als je de trigger voor het gedrag weghaalt kan het stoppen, zo ook in dit geval. Boefie is geplaatst in een bovenwoning waar geen confrontaties zijn met andere katten.

“Wat sceptisch een afspraak gemaakt met (zoals we het gekscherend zeiden) de kattenfluisteraar, maar inmiddels bereid om iedereen die het horen wil te vertellen, dat ze echt een goede (!) kattentherapeut moeten bellen als er problemen zijn. Ik zou niet weten hoe ik moet verwoorden hoe dankbaar we je zijn voor je advies en met de fantastische nazorg tot op heden.”

Gedragstherapie voor katten roept vaak het beeld op van iemand die ‘in gesprek gaat’ met de kat; een zogenaamde kattenfluisteraar. Dat maakt eigenaren sceptisch om de hulp van een kattengedragstherapeut in te roepen. Dat is jammer want het inschakelen van een kattengedragstherapeut kan, zoals u kunt lezen in bovenstaande klantmail, een eigenaar erg blij maken.

Een kattengedragstherapeut voert geen gesprek met de kat maar met de eigenaar en stelt naar aanleiding hiervan, en van observaties van de kat en zijn leefomgeving, een behandelplan op. Dat plan bestaat uit praktische adviezen die de eigenaar zelf uitvoert. Zoals, in het geval van deze klant met een sproeiende kat, het plaatsen van een rooster voor de voordeur om te voorkomen dat er vreemde katten in de buurt van het territorium van de kat kunnen komen.

Ik ontvang regelmatig vragen via Facebook. Deze beantwoord ik meestal in een privébericht, maar soms ook publiekelijk omdat ik denk dat andere katteneigenaren er ook iets aan kunnen hebben. Zoals bij onderstaande vraag over onzindelijkheid.

Vraag

Hallo, ik heb een vraag. Ik heb een kater van 2 jaar. Sinds een maand heb ik er ook een kitten (nu bijna 12 weken) bij. Mijn kat van 2 leek de kitten goed te accepteren. Alleen nu heeft de kat van 2 in de laatste 2 dagen al 4x op bed geplast. Normaal plast hij altijd netjes op de bak. Het is ook steeds op een andere plek in bed. Heeft dit te maken met de kitten? Wat kan ik het beste doen? Hij is overigens niet gecastreerd.

Antwoord

Onzindelijkheid bij katten is een vervelend probleem, maar meestal goed op te lossen. Katten delen niet graag een ontlastplek (en plassen en poepen liever niet op dezelfde plek), dus als eerste zou ik zorgen voor 3 kattenbakken (zonder deksel) en deze vullen met fijn, geurloos grit. Houd daarna de slaapkamerdeur een paar dagen dicht (let op: doe dit alleen als het kattenbakmanagement in orde is, anders verlegt het probleem zich!) . Blijft het probleem bestaan? Ga dan naar de dierenarts om een urinewegprobleem uit te sluiten en schakel eventueel een gedragstherapeut in. Het is overigens ook verstandig om de kater te laten castreren. Meer informatie over onzindelijheid bij katten vindt u op: www.mijnkatisonzindelijk.nl

Het zal de kattenliefhebber niet zijn ontgaan: katten krabben graag en zoeken vaak hoge plekken op. Daarom speciaal voor de katten- en wijnliefhebber, deze doe-het-zelf-krab-en-ligplaats:)

Deze week was ik op een seminar met Sophia Yin, dierenarts en gedragsdeskundige, waar zij sprak over het hanteren van honden en katten in de dierenartspraktijk. Bij katten maakt ze vooral veel gebruik van de handdoekwrap; een techniek om angstige en agressieve katten zo stressvrij mogelijk te kunnen behandelen. Dit kan voorkomen dat een kat steeds banger wordt voor de dierenarts waardoor de eigenaar besluit maar niet meer naar de dierenarts te gaan. Een aanrader dus voor de dierenartspraktijk! Lees hier meer over Sophia Yin.

Spelen met een kat voorkomt gedragsproblemen zoals agressie en slopen, en is dus aan te bevelen, zeker als een kat niet naar buiten kan. Maar katten kunnen snel ‘uitgekeken’ raken op een speeltje. Omdat het speeltje niet van structuur verandert, heeft een kat waarschijnlijk het idee dat de prooi niet te doden/eten is en verliest hij daarom zijn interesse. Wissel speeltjes dus af zodat uw kat geïnteresseerd blijft.

Mijn top drie speelhengels?

1. Veerdanser 2. Cat Dancer 3. Neko Flies.

Vorige week was ik op bezoek bij katers Bert en Teun vanwege een gedragsprobleem van Teun. Daar viel mij toevallig op dat Bert een kale buik had, dus adviseerde ik de eigenaar een dierenartsbezoek. Een kale of dun behaarde buik kan duiden op o.a. een urinewegprobleem, spijsverteringsprobleem of allergie. Gisteren mailde de eigenaar dat Bert inderdaad een blaasontsteking bleek te hebben. Ik roep daarom vandaag uit tot nationale Cat Belly Day; laten we allemaal even de buik checken van onze kat!

Vandaag heb ik webinars ingesproken op het hoofdkantoor van Tinley Academie. Wil je vanuit huis meer leren over kattengedrag? Dan is een webinar misschien iets voor jou. Een webinar is een lezing die je op jouw eigen computer kunt volgen en waarbij je via de chatbox vragen kunt stellen. Ik en collega-docenten van Tinley Academie verzorgen sinds kort webinars over verschillende onderwerpen en gaan deze onderwerpen in de toekomst uitbreiden.

Ik beantwoord regelmatig lezersvragen voor het tijdschrift Hart voor Dieren. Dit keer gaat het over een angstige kat.

Vraag

Ik heb een katje (Miny) in huis gehaald bij mijn andere twee katten, Sprotje (5) en Bliksemtje (1). Miny is twee weken ouder dan Bliksemtje. Miny komt van bij mijn broer thuis. Ze hebben haar in huis gehaald omdat ze een katje wilden hebben, maar na een paar weken was het nieuwe eraf en hebben ze nog een kat in huis gehaald terwijl ze al twee honden, een fret en Miny hadden.

Miny werd na de komst van Felix compleet genegeerd. Miny en Felix werden dan buitengelaten. Miny is nooit meer teruggekeerd naar binnen uit schrik voor al de andere dieren. Zo heeft ze iets meer dan zes maanden buiten geleefd. Toen heb haar in huis genomen.

Ze was in het begin heel angstig. Nu, twee maanden later, komt ze al naar me in de zetel of in m’n bed om gestreeld te worden. Maar als ik rondloop en naar haar toe kom, loopt ze meteen weg. Heeft u tips hoe ik ervoor kan zorgen dat ze dan niet meer wegloopt en niet meer bang is?

Antwoord

Angst voor mensen kan verschillende oorzaken hebben; een kat kan slecht gesocialiseerd zijn, dat wil zeggen, als kitten onvoldoende kennis hebben gemaakt met mensen. Maar hij kan ook een genetische aanleg voor angst hebben of vervelende dingen hebben meegemaakt met mensen.

Als Miny als kitten zo lang heeft buiten geleefd is het waarschijnlijk dat haar angst voortkomt uit een beperkte socialisatie. De socialisatieperiode is niet over te doen maar dat betekent niet dat een kat niet kan leren zijn angst te overwinnen.

Wat te doen? Belangrijk is dat u datgene waar Miny bang voor is voorlopig voorkomt. Als u zit of ligt, ziet Miny blijkbaar geen gevaar maar als u rondloopt of naar haar toe komt wel. Loop dus niet meer naar Miny toe en zorg dat u met een grote boog om haar heen loopt.

Probeer vervolgens positieve associaties te leggen. Gooi bijvoorbeeld iedere keer dat u opstaat uit uw stoel een lekker voertje richting Miny.  Ook kunt u terwijl u rondloopt Miny regelmatig iets lekkers toegooien. Miny kan hierdoor al snel leren dat het rondlopen van u helemaal niet gevaarlijk is maar juist iets heel leuks voorspelt.